شاد بودن درلحظه ازحالت هایی بسیارمتفاوت ازگذشته وآینده بوجود می آید ودو نوع متفاوت ازهم دیگررا نشان می دهد.

1:لذت ها و 2:خشنودی ها

لذت ها خوشی هایی هستند که ازمولفه های حسی روشن وهیجانی قوی برخوردار هستند، چیزی که فیلسوفان آن را احساسات خام می نامند. مثل شعف، شور، خوشی، سرزندگی و ویژگی بارزآن ها زود گذربودن آنهاست واگرپشت آن تفکری هم وجود داشته باشد بسیاراندک است. اما خشنودی ها فعالیت هایی هستند که ما انجام دادن آنها را بسیاردوست داریم، اما آنها لزوما با هیچ کدام ازاحساسات خام همراه نیستند. اما ویژگی خوب آنها این است که خشنودی ها ما را به صورت کامل درگیرخود می سازند.ما درآنها غوطه ورو جذب می شویم وخودآگاهی خود را ازدست می دهیم.

لذت بردن ازیک گفتگوی عالی،صخره نوردی، خواندن کتاب خوب، شناکردن و… همه اینها نمونه فعالیت هایی هستند که در هنگام انجام دادن آن ها زمان برای ما متوقف می شود. مهارت هایی که داریم را به چالش کشیده وبا قابلیت های خود درتماس هستیم. خشنودی ها بیشترازلذت ها دوام دارند وتفکروتفسیروتعبیرفراوانی را با خود به همراه دارند.

لذت های بدنی: این خوشی ها بدون واسطه هستند، ازطریق حواس پنج گانه ما درک می شوند وزود گذرهستند. انها یا بی نیازبه تعبیرو تفسیرهستند یا به تفسیراندکی نیازدارند. اندام های حسی به دلایل تکاملی به صورت مستقیم به هیجان مثبت متصل هستند: لمس کردن،چشیدن، دیدن وحرکت دادن بدن و…. قادرند مستقیما لذت را برانگیزند. مثل شیرمادرومزه بستنی وانیلی که درشش ماهه اول زندگی باعث لبخند کودک می شود.

یک روز تابستان آفتابی تصاویرزیبای کودکان وبره های کوچک ونشستن درکناریک آتش مشتعل دریک شب برفی، همه مثال هایی ازلذت بدنی هستند.

اما برخلاف خوشی های قابل توجهی که لذت های بدنی به همراه دارند، به آسانی نمی توان زندگی را برحول محورآنها بنا کرد زیرا آنها بسیارزود گذرهستند. ویژگی مهم آنها این است که با ازبین رفتن محرک بیرونی بسیارسریع فروکش می کنند و ما به آسانی به آنها عادت می کنیم، (عادی شدن).

لذت های بالاتر نقطه اشتراک زیادی با لذت های بدنی دارند، آنها مثل لذت ها(احساسات خام) را درخودشان دارند اما به سرعت عادی شده و رنگ می بازند. اما این ها بیشترشناختی هستند ودرمقایسه با لذت های بدنی بسیارفراوان ترو متنوع تر هستند. لذت های دارای شدت بالا مانند خلسه، سعادت، وجد، هیجان، رضامندی، ذوق و شوق وسرخوشی هستند.لذت های دارای شدت متوسط مثل نشاط، سرزندگی، حرارت، سرور،خرسندی، اشتیاق، جاذبه …ولذت های دارای شدت پایین مثل هماهنگی، تفریح، اقناع وآرمیدگی را شامل می شوند.

لذت ها چه لذت های بدنی و چه لذت های بالاتر، ازیک سری خصوصیات هماهنگ و خاص برخوردارهستند که مفید بودن آنها را به عنوان منبعی ازشادی پایدارمحدود می سازد. یعنی وقتی محرک بیرونی ازبین می رود، هیجان مثبت هم به پایین ترین لایه های موج تجربه های جاری ته نشین می شود و اثربسیارکمی ازآن باقی می ماند. نه تنها لذت ها به سرعت رنگ می بازد، بلکه بسیاری ازآنها حتی اثر بعدی منفی برجای می گذارند.

فرآیند لذت بردن: سرعت پرشتاب زندگی مدرن وآینده نگری مفرط می تواند مارا اززمان حال غافل واین رابطه را تضعیف نماید. تقریبا هرپیشرفت تکنولوژیکی دردوره های اخیرازتلفن تا اینترنت برای انجام بیشتروسریع ترکارهاست.مزیت صرفه جویی درزمان ارتباط نزدیکی با ارزش بالایی دارد که ما برای برنامه ریزی جهت آینده قائل هستیم. این فضیلت به دلیل اینکه فراگیراست حتی دربی ضررترین گفتگوهای اجتماعی متوجه می شویم که به جای گوش دادن به صحبت های طرف مقابل درحال برنامه ریزی برای آینده ای که (دیروزرسید، اما هیچ وقت هم نمی آید)، زمان حال را ازدست می دهیم.

اما من ازاین فضای روح انگیز پایین می روم، ازاین آرامش سپید تیزپا ازاین شادمانی شورانگیزوسوزناک زمان برای من متوقف می شود، روح من با آهنگ موزون گردش روزبه رقص درمی آید، هرچند می دانم زندگی برای هیچ کس بازنمی ایستد ومن همیشه درهم تنیدن زمان را احساس می کنم آن گاه که درحضورطوفانی ابدیت ایستاده ام.

خشنودی:

درزبان عادی ما تمایزی میان خشنودی ها ولذت ها قائل نمی شویم این وضعیت واقعا نامطلوب است. زیرا موجب اشتباه گرفتن دودسته ازبهترین موهبت های زندگی شده ومارا با این فکراشتباه فریب می دهد که این ها به یک شیوه یکسان دست یافتنی هستند. ازآن جایی که ما ازواژه های یکسان استفاده می کنیم، تمایل داریم که به دنبال منبع یکسانی برای دوست داشتن بگردیم ودرنتیجه به اشتباه می گوییم: ((خوردن خاویاربرای من لذت بخش است)) یا ((دیدن توماس به من لذت می دهد)). به طوری که انگارهیجان مثبت یکسانی زیربنای هردوست که مبنای انتخاب ما می باشد.

منبع: شادمانی درونی: مارتین سلیگمن

ترجمه: دکترمصطفی تبریزی