آشنایی با انواع مواد مخدر و اثرات روانی و جسمانی آنها (بخش اول)

هروئین در سال 1874 توسط یک دانشمند انگلیسی ساخته شد و دانشمندان آلمانی در سال 1890 تحقیقات بیشتری روی این ماده را تکمیل کرده وآن را به عنوان دارو معرفی کردند. خواص اولیه این دارو به حدی شگفت آور بود که نام آن از کلمه (هیرو) به معنی قهرمان اتخاذ شد. اما خیلی زود با اثبات اثرات اعتیاد آور بودن آن این امید به یاس و ناامیدی بدل شد. مصرف هروئین می تواند به سرعت به اعتیاد جسمانی و روان شناختی به این ماده منجر شود. اگر چه ترک اعتیاد به هروئین برای افراد دربند آن امری غیر ممکن نیست، اما بسیارسخت و طاقت فرساست و نیازمند به کارگیری عوامل مختلف فردی و اجتماعی است. ازآنجایی که تزریق شایع ترین روش مصرف آن است، یکی ازمهمترین علل ابتلاو گسترش  ویروس اچ آی وی و ایدز درکشور را تشکیل می دهد.

بنابراین این نیازاحساس می شود که والدین عزیز با اثرات و مضرات این ماده خطرناک آشنا شده و ازفرزندانشان دربرابراین ماده مضرو خطرناک مراقبت نمایند.

هروئین چیست و چگونه به دست می آید؟

هروئین یکی از مواد غیرقانونی است که ازخانواده افیون ها مثل( تریاک، مورفین، کدئین و… که قویترتر همه آنهاست و سریع ترعمل میکند. هروئین یکی از مشتقات غیر مصنوعی مرفین است که با عمل تقطیر از مورفین تهیه می گردد؛ ازهریک کیلو گرم مورفین تقریبا یک کیلوگرم هروئین بدست می آید و برای تهیه یک کیلو گرم هروئین حدود ده کیلو گرم تریاک مورد نیاز است. هروئین سریع تردرچربی حل می شود و زودتر به صورت متراکم تربه مغزمی رسد. از این رو هروئین ازلحاظ اعتیاد زایی ماده بسیارخطرناکی است و وابستگی شدیدی را درفرد ایجاد می کند.

انواع هروئین کدامند؟

هروئین خالص پودر تلخ مزه بسیار نرمی است که معمولا به رنگ سفید و جود دارد، اما رنگ هروئینی که در دسترس است ممکن است از سفید تا قهوهای تیره متغیر باشد این تغییررنگ به دلیل ناخالصی ها و یا افزودنی هایی است که درآن وجود دارد. هروئین موجود در بازار 10 تا 15درصد هروئین دارد و بقیه آن شیرخشک، نشاسته، پودربیکربنات، پودرگلوکز، گرد گچ، پودرقند، کافئین و پودر برنج و… است. و اگر فرد مصرف کننده زمانی ازهروئین خالص تراستفاده کند و به همان میزان قبل و مطابق عادت استفاده کند خطر دارو زدگی یا اوردز و مرگ آن ها را تهدید خواهد کرد.

نوع دیگر آن ((قیر سیاه مکزیکی)) است که درکشور مکزیک ساخته می شود و درغرب آمریکای شمالی دردسترس است. این نوع هروئین مانند صمغ چسبناکی است که به رنگ قهوه ای تیره یا سیاه دیده می شود. سپس هروئین را در تکه های پلاستیک و یا بادکنک های کوچک به شکل مخروطی بسته بندی می کنند و دو سرآن را با آتش می بندند تا آب به آن نفوذ نکند.

هروئین چگونه مصرف می شود؟

این ماده ازچندین روش استعمال می شود:

الف: روش تدخینی یا کشیدنی: دراین روش هروئین را که معمولا حدود 5 سانتی متراست روی زرورق سیگاریا هرنوع زرورق دیگری می ریزند و از زیر با دستمال کاغذی لوله شده یا تکه های مقوایی باریک که با کبریت آتش زده شده باشد کمی حرارت می دهند و دود حاصل از آن را با استفاده از یک لوله باریک از راه دهان بالا می کشند.

ب: روش استنشاقی: در این روش از راه بینی ماده را مصرف می کنند و معمولا این روش توسط معتادان غیرحرفه ای مورد استفاده قرارمی گیرد.

ج: روش تزریقی: در این روش هروئین را با آب لیمو، جوهر لیمو یا قرص ویتامین ث درقاشق حل می کنند و کمی حرارت می دهند، سپس محلول بدست آمده را با سرنگ تزریق می کنند که به صورت عضلانی و یا وریدی (داخل رگ) استعمال می شود.

اما امروزه استعمال استنشاقی به ویژه درمیان جوانان بیشتراز روش های دیگرمصرف هروئین شایع است به دو دلیل:

1: گریز ازبرچسب اجتماعی معتاد تزریقی بودن

2: امن تربودن این روش دربرابر بیماری های عفونی مثل ایدز یا هپاتیت

درصورت مصرف هروئین چه اتفاقی می افتد؟

پس از مصرف هروئین ابتدا احساس خوشایندی فرد را احاطه می کند که مصرف کنندگان اغلب برای تجربه همین احساس زود گذر به سمت این ماده گرایش می یابند. اما این اثردوام کمی دارد و معمولا نسبت به این حالت تحمل ایجاد می شود و دردوره های بعدی باید میزان بیشتری هروئین مصرف کنند تا احساس لذت بخش قبلی تجربه شود. بعد ازمصرف احساس اضطراب، خصومت و پرخاشگری کاهش پیدا کرده و آرامشی موقتی جایگزین آن می شود. اما پس از مدت کوتاهی این لذت جای خود را به درد می دهد چون دوباره علائم محرومیت از مصرف مواد ظاهر میشود و فرد مصرف کننده برای رهایی از درد فراوان مجبور است دوباره هروئین مصرف کند.

برخی علائم ناشی از محرومیت از هروئین:

دانه دانه شدن پوست و سیخ شدن موها که به اصطلاح به آن (بوقلمون سرد) می گویند.

آب ریزش شدید بینی و اشک ریختن، احساس سرما و لرز، تحریک پذیری بیش ازحد، ازدست دادن اشتها و دردهای عضلانی بسیارزیاد.

علائم تشخیصی برای مصرف کنندگان هروئین:

سرخوشی بیش ازحد درزمان اولیه مصرف هروئین

رخوت و سنگینی بعد ازگذشت مدت زمانی ازمصرف

تعریق زیاد و تکرر ادرار

خارش شدید پوست

مردمک های ته سنجاقی، یعنی بدون تاریکی و روشنی محیط مردمک ها بسیارکوچک می شوند.

آبسه یا ورم های چرکی پوست و…..

درصورت مشاهده این وسایل درخانه نیز می توانید به وجود مصرف هروئین توسط فرزند نوجوان یا همسرتان شک کنید.

سرنگ های استفاده شده

نوار لاستیکی که برای بستن رگ ها هنگام تزریق استفاده می شود

بادکنک های کوچک که دو سرآنها بسته شده است که برا ی حمل و نقل مواد هروئین به کار می رود.

تکه های کوچک زرورق سوخته یا دستمال کاغذی لوله شده و آتش زده برای مصرف کشیدنی استفاده می شوند.

اسکناسهای لوله شده برای مصرف استنشاقی

قرص های ویتامین ث، پودرجوهرلیمو یا آبلیمو که برای تهیه محلول تزریقی هروئین بکار می روند.

نشانه های رفتاری هشدار دهنده مصرف هروئین در نوجوانان:

چرت زدن درزمان های نامناسب مثلادرمیان بحث ها

ازدست دادن علائق و مشارکت نکردن درفعالیت ها

بی میلی در برقراری ارتباط با دوستان یا افراد جدید

غیبت های مکررو بی دلیل از خانه یا مدرسه

ازدست دادن توجه و تمرکز

تغییرات ناگهانی درخلق یا رفتار

شیشه یا کریستال چیست؟

شیشه یا کریستال یک ماده محرک بسیار قوی است که همانطورازنام آن مشخص است یک پودر کریستالی مانند خرده شیشه است که سفید، بی بو، تلخ مزه بوده و به آسانی درآب یا الکل قابل حل است که دراین حالت برای تزریق ازآن استفاده می شود. شیشه قوی ترین نوع مت آمفتامین است که با نام هایی مثل: کرانک،شابو، آیس ومت و…. نیز دربین جوانان شناخته شده است.

شیشه چگونه به دست می آید؟

شیشه یک ماده مصنوعی است که مانند سایر موادی چون تریاک، هروئین و کوکائین ….. منبع طبیعی درمحیط ندارد و به صورت مصنوعی درآزمایشگاه های غیرمجاز تولید می گردد. این آزمایشگاه ها ممکن است در زیرزمین منازل، کارگاه ها و…باشد.

ترکیبات شیمیایی که درساخت آن نیز بکارمی رود از تنوع بسیاربرخورداراست و بعضی ازاین مواد بسیارسمی و خطرناک هم هستند. که عبارتند ازبرخی ازداروهای پزشکی مثل: افورین، پزودوفورین، فسفرقرمز، اسید هیدروکلراید، اسید باتری، مواد قلیایی، سوخت چراغ و ضدیخ.

شیشه چگونه مصرف می شود؟

شیشه به اشکال متنوعی وجود دارد و امکان دارد به شیوه های تدخین یا دود کردن، استنشاق از راه بینی، خوراکی ویا تزریق مورد مصرف قرار گیرد. بلافاصله پس از مصرف شیشه با هر نوع و روشی فرد مصرف کننده، احساس سرخوشی شدیدی می کند که به این حالت”راش” یا “فلش“می گویند. این حالت فقط برای چند دقیقه دوام دارد و ازلحاظ شدت آن را مانند ارگاسم روانی توصیف کرده اند.

کشیدن و یا تزریق شیشه این اثررا خیلی سریع و درحدود 5 تا 10 ثانیه پس از مصرف ظاهر می سازد. اما مصرف استنشاقی یا خوراکی سرخوشی دارد ولی از ایجاد حالت شدید “راش” جلوگیری می کند.

آیس یا یخ همان نوع قابل تدخینی شیشه است که مصرف آن دردهه 1980 رواج یافت. آیس درجه خلوص بالایی دارد و با استفاده از پیپ های شیشه ای و تقریبا مشابه کراک مصرف میشود و دودی که ازآن بلند می شود بدون بو است. اثراتی که شیشه روی بدن می گذارد ممکن است 4 تا 24 ساعت به طول بیانجامد.

شیشه چه تفاوتی با کوکائین دارد؟

• شیشه به صورت مصنوعی ساخته می شود.
• کوکائین به طورطبیعی از گیاه کوکا تهیه می شود.
• شیشه اثرات مصرف آن به صورت تدخین 8 تا 24 ساعت دوام دارد..
• کوکائین اثرات تدخینی آن تنها 20 تا 30 دقیقه باقی می ماند.
• شیشه 50 درصد ماده مصرف درطول 12 ساعت از بدن دفع می شود.
• کوکائین 50 درصد ماده مصرفی آن پس از یک ساعت از بدن دفع می گردد.

چرا نوجوانان به مصرف شیشه روی می آورند؟

با مصرف شیشه، یک دوز تقریبا خالص از مواد محرک به طورآنی وارد مغز می گردد که احساس نشاط زیادی به فرد داده و او را به سرخوشی فراوانی می رساند که درعین حال طولانی مدت بوده و سریع اثرخود را از دست نمی دهد. و معمولا در پارتی های شبانه توسط نوجوانان مصرف می گردد.

نوجوانان به دلائل مختلف به مصرف شیشه روی می آورند، اغلب آنها برای فرار ازاحساسات ناخوشایند و تغییرخلق شان ازشیشه استفاده می کنند. برخی از انها دانشجویانی هستند که با هدف جلوگیری از به خواب رفتن درشب های امتحان یا لاغرشدن ازشیشه مصرف می کنند. شیشه ازجمله مواد محرکی است که رفتارهای اجتماعی جوانان را تسهیل کرده وآنان را درمعرض توجه دیگران قرارمی دهد که این عامل یکی از علل مهم مصرف شیشه بین نوجوانان را تشکیل می دهد. گروهی از جوانان نیز یشه را برای زیاد شدن میل جنسی خود استفاده می کنند البته انها ممکن است تحت تاثیراین ماده به رفتارهای بازداری نشده ای دراین زمینه دست بزنند یا برای برقراری ارتباطات جنسی ناایمن خود را درمعرض ابتلا به بیماری های مقاربتی ازجمله ایدزو هپاتیت قراردهند.

در صورت مصرف شیشه چه اتفاقی می افتد؟

با مصرف شیشه دو ماده شیمیایی درمغز آزاد می شود به نام های دوپامین و نوراپی نفرین که باعث برانگیختگی سیستم عصبی مرکزی شده و دردزهای پایین شیشه باعث افزایش هشیاری شده و گرسنگی و خستگی را از بین می برد. در دزهای بالاتر باعث ایجاد سرخوشی و نشاط شدید درفرد می شود.

در دزهای خیلی بالاترممکن است ایجاد بی قراری، پارانویا و رفتارهای عجیب و غریب نماید، ضربان قلب تندترشده و این روند فشارخون فرد را افزایش داده و درجه حرارت بدن او را نیز بالا می برد.

علائم و نشانه های مصرف شیشه درفرد مصرف کننده چیست؟

این افراد غالبا علائمی ازبی قراری و تهییج را نشان می دهند؛ اشتها خود را از دست می دهند و فعالیت های جسمانی زیادی دارند بدون اینکه احساس خستگی داشته باشند. دچارافکارپارانوئید، سوءظن، بدبینی شدید نسبت به دیگران می شوند و توهم بینایی، شنوایی پیدا می کنند و فکرمی کنند چیزهایی می بینند و صداهایی می شنوند. چهره آنها سرخ است همراه با قرمزی چشم ها و مردمک چشم شان همیشه گشاد است.نفس این افراد بویی شیبه مواد شیمیایی می دهد، آنها بسیارعرق می کنند و درخوابیدن نیزدچارمشکل می شوند.

اثرات روانی اجتماعی شیشه چیست؟

مصرف طولانی مدت شیشه به کاهش علایق و انگیزه های قبلی، کاهش احساس مسئولیت و کاهش توجه به تحصیل، شغل و خانواده درفرد می شود. کارکرد ذهنی و قدرت تصمیم گیری صحیح دراو زایل می شود. درخانواده هایی که پدر یا مادر مصرف کننده شیشه هستند؛ احتمال کودک آزاری و غفلت ازکودکان بسیارزیاد است. چون برای والدین معتاد به شیشه تهیه و مصرف مواد از اهمیت بسیاربیشتری نسبت به مراقبت از فرزندان برخوردار است.

 

منبع: مجموعه پیشگیری از اعتیاد

دکتر علیرضا جزایری و خانم لیلا سلیمانی نیا